TÜRKİYE’NİN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM PERFORMANSI

GÖRKEM ÖZTÜRK

Türkiye’nin gelişmiş ülkelerle arasındaki gelişmişlik farkını kapatabilmesi için ekonomik olarak kalkınması gerekmektedir. Ekonomik kalkınma için gerekli olan sermayeyi, ulusal tasarruflarının yetersizliği sebebiyle ülke içerisinden karşılayamayan Türkiye, hem bu kalkınmanın finansmanı hem de kronikleşen dış ticaret açığının finansmanı için yabancı sermayeye ihtiyaç duymaktadır. Yabancı sermaye çeşitleri içerisinde yer alan doğrudan yabancı yatırımlar (DYY ) gelişmekte olan ülkelere finansman sağlamanın dışında, bu ülkelere getirdikleri teknolojik yenilikler sayesinde ülkenin kalkınmasına yaptıkları katkıyla; yeni bir üretim tesisi kurulması, arsa ve gayrimenkul alınması, üretilen ürün için pazarın oluşturulması, nitelikli işgücünün eğitilmesi ve tedarik ağlarının kurulması gibi uzun dönemli planlar dahilinde geldikleri için ön plana çıkmaktadırlar. Ayrıca doğrudan yabancı yatırımlar, taşınmazlara yapılan yatırımları ifade ettiğinden herhangi bir durgunluk veya kriz zamanında, büyük yatırım yapılan taşınmazları başka ülkeye taşıyıp üretimi kaydırmak çok maliyetli olup zaman alacağından, bu yatırımlar geçici sebeplerden ötürü ülke dışına kaydırılamaz. Ayrıca üretim, sermaye teçhizatlarının yanı sıra, başka ülkelerde kurulması zaman alacak ilişkiler, piyasa bilgisi, eğitilmesi zaman alan işçiler ve güvenilir fason üretim ağlarına dayandığından ülkedeki herhangi bir kriz anında yabancı ticari bankalar kredilerini kesip portföy yatırımları aniden ülkeyi terk ederken doğrudan yabancı yatırımlar daha istikrarlı yapısıyla dikkat çekmektedirler. Türkiye’ye 2012-2017 yılları arasında gelen doğrudan yabancı yatırımların analizin gerçekleştirilmesi için çok uluslu şirketlerin ülke tercihlerini etkileyen faktörler belirlenmiş ve Türkiye’nin bu faktörleri karşılamada mevcut durumunun değerlendirilmesi için SWOT analizi yapılmıştır. Yapılan SWOT analizinde yatırım çekmede Türkiye’nin güçlü ve zayıf tarafları, Türkiye’ye yatırım yapmanın fırsatları ve yatırım yapmanın riskleri ortaya çıkarılmış olup Türkiye’nin daha fazla DYY çekmesi, DYY’lerin zararlarının minimize edilmesi ve DYY’ lerden daha verimli yararlanılması için önerilerde bulunulmuştur