FAZLUR RAHMAN DÜŞÜNCESİNDE METOD MESELESİ

MEHMET RAİF SÖYLEMEZ

Fazlur Rahman, ilk çalışmalarından itibaren günümüz insanının Kur’an-ı Kerim’i nasıl anlayabileceği ve anlaması gerektiği konusuna odaklanmış, bunu problem edinmiştir. Ona göre, klasik yorumlamalar modern insanın soru ve sorunlarına cevap vermede yetersizdirler. Bu nedenle Kur’an-ı Kerim’in mesajının günümüz insanına doğru bir şekilde ulaştırılabilmesi için öncelikle metod probleminin çözülmesi ve sonrasında da yeni bir metodun önerilmesi gerekir. Bu yorum metodu öncelikle Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasına hasredilecektir. Bu görev bu güne kadar ihmal edilmiştir. Çalışmamızda bu ihmali telafi etmek adına kendisinin geliştirdiğini iddia ettiği “yeni” anlama-yorumlama tarzını ve tarihselcilikle olan ilişkisini bu problemin kapsamında değerlendirdik. Fazlur Rahman’ın yeni metodunda “anlama”yı günümüz insanı için bir sorun olarak merkeze alması onun tarihselci yaklaşımının sonucudur. Çünkü böyle bir gerekçe ile yeni bir metod önerisi; ya metnin güncelliğini yitirdiği ya da metnin herhangi bir nedenle modern okuyucu için anlaşılamaz hale geldiği düşüncesini ihtiva etmektedir. Fazlur Rahman’ın geliştirmeye çalıştığı yeni yorumlama metodunun analizinin yanı sıra, yapmak iddiasında olduğu şeyin ne olduğu ve bu konuda ne kadar başarılı olduğunu da tespit etmeye çalıştık. Çalışmanın önemini: “Metod Meselesi”nin Fazlur Rahman’ın çalışmalarındaki merkezi yerini ve önemini göstermekle yetinmek yerine, bu meselenin tarihsellik tarafından nasıl şekillendirildiğini, onun dini kavramları anlamasında nasıl somutlaştığı ve diyalojik bir hal aldığını anlamaya çalışmanın yanı sıra klasik metafizik ile olan ilişkisini “Metod Meselesi” çerçevesinde araştırmak, olarak ifade edebiliriz.