Yazımda “göstermek” ve “anlatmak”, bir hikayeyi okuyucuya aktarmanın iki temel yöntemidir. Her ikisinin de etkili bir hikaye anlatımında yerı vardır, ancak farklı işlevlere ve etkilere sahiptirler.
Göstermek Nedir?
- Duyusal Detaylar: “Göstermek”, okuyucuya bir sahneyi, durumu veya karakterin duygularını duyusal detaylarla aktarmak demektir. Yazar, okuyucunun hikayenin içindeymiş gibi hissetmesi için görsel, işitsel, dokunsal, tat ve koku gibi duyusal unsurları kullanır.
- Eylem ve Diyalog: Karakterlerin eylemleri, jestleri ve diyalogları aracılığıyla hikaye aktarılır. Bu, okuyucunun karakterlerin kim olduğunu ve ne hissettiğini kendi yorumlarıyla anlamasını sağlar.
- Okuyucunun Katılımı: “Göstermek”, okuyucunun hikayeye daha fazla dahil olmasını ve kendi sonuçlarını çıkarmasını sağlar. Okuyucu, yazarın sunduğu ipuçlarından hareketle hikayeyi kendi zihninde canlandırır.
Örnek (Göstermek): “John odanın köşesinde sıkı sıkıya kıvrılmıştı. Gözlerindeki korku, elinde titreyen fincandan belli oluyordu.”
Anlatmak Nedir?
- Doğrudan Bilgi: “Anlatmak”, yazarın okuyucuya doğrudan bilgi vermesi demektir. Bu, genellikle karakterlerin duygularını, düşüncelerini veya bir olayın arka planını açık ve net bir şekilde ifade etmek için kullanılır.
- Özetleme: Anlatmak, sıklıkla olayları veya durumları özetlemek için kullanılır, özellikle de detayların o kadar önemli olmadığı veya zaman atlamaları gerektiğinde.
- Okuyucuya Yönlendirme: “Anlatmak”, okuyucuya hikayenin belirli bir yönü hakkında bilgi verir ve okuyucunun düşünmesi için daha az alan bırakır.
Örnek (Anlatmak): “John, odanın köşesinde korkudan titriyordu.”
Göstermek ve Anlatmak Arasındaki Fark
- “Göstermek”, genellikle daha açıklayıcı ve etkileyici bir yazım tarzıdır. Okuyucunun hikayenin içinde hissetmesini ve karakterlerle empati kurmasını sağlar.
- “Anlatmak”, hızlı ve doğrudan bir bilgi aktarımı sağlar. Özellikle arka plan bilgilerini vermek veya hikayenin daha az önemli kısımlarını hızlıca geçmek için kullanışlıdır.
Sonuç
Etkili bir hikaye anlatımı için hem “göstermek” hem de “anlatmak” tekniklerinin uygun bir şekilde kullanılması önemlidir. Yazarın amacı, hikayenin gereksinimlerine ve okuyucunun deneyimine göre bu iki tekniği dengeli bir şekilde kullanmaktır. Doğru kullanıldığında, her iki yöntem de hikayenin derinliğini ve okuyucunun hikayeye olan ilgisini artırır.